Voor iemand die zo bang voor de dood was als jij, is het langzaam dood gaan eigenijk het ergste doodsvonnis dat je kunt krijgen. Je was liever onder een bus gelopen, zo vertrouwde je mij toe. Maar of dat voor ons ook fijner was geweest wist je niet. Ik weet dat ook niet, ik heb nog nooit iemand -pats boem- verloren. Langzaam steeds afscheid van stukjes van jou en onze toekomst te moeten nemen viel zwaar. Jouw lichaam te zien slinken, je kracht te zien wegvloeien - tot op het laatst zelfs slikken teveel voor je was. En om uiteindelijk jouw ziel stukje bij beetje uit je ogen te zien verdwijnen.
Je werd weggetrokken uit het leven, terwijl je dat honderd procent niet wilde. Naar adem happend, strijdend voor het leven, voor een hartslag, stierf je. Doodgaan is niet mooi. Het doet pijn. Het is angstig en onbekend.
Wat ik altijd een van de mooiste dingen aan jou heb gevonden, is je vermogen om dingen te (her)zien. Je bood ooit mij je excuses aan, voor iets dat je had gedaan toen ik nog in de baarmoeder van mama zat. Je eigen fouten zien en toegeven, je mening herzien, dingen bespreekbaar maken. Je schrok er niet voor terug.
Zo ook met je angst voor de dood. Want ondanks het feit dat je zo ontzettend níet dood wilde, besloot je geen levensverlengende chemokuren te ondergaan. Dood ging je toch, en dan liever
zonder dat rot-ziekenhuis. Nog sterker liet je jouw kracht en jouw vermogen aan mij horen in een nummer dat je uitkoos voor je begrafenis. 'Laten we leren om te sterven' (N'apprenons qu'à
mourir à nous-mêmes), zo zong Julien Clerc op jouw afscheid. Wat was ik trots op jou.
En het is zo waar pap. Laten we leren om te sterven. Ik heb geen idee hoe - en jij wist het ook niet. Door jouw dood, denk ik ook nu vaker over de mijne na. Hoe is het om te weten dat je gaat sterven? Het besef van jouw sterfelijkheid en daarmee de mijne maakt niet dat ik anders wil leven. De bucket-lists vliegen me om de oren, op de voet gevolgd door quotes over het aantrekken van geluk en het jezelf verwijderen van negativiteit. Maar ik kan er niets mee.
Hoe het is om te sterven weet ik niet. Hoe het was om te weten dat ik jou kwijt ging raken, wel. En wat ik wilde, was niets spectaculairs. Het enige wat ik wilde was naast jou zitten. Je adem horen. En je hand vasthouden, om samen met jou de dood in de ogen te kijken. Laten we leren om te sterven.
